Czego ksiądz nie może robić w konfesjonale? Teolożka tłumaczy
Spowiedź to jeden z najważniejszych sakramentów w Kościele katolickim. W konfesjonale obowiązują jednak jasne zasady, których spowiednik nie może łamać. Jakie są granice i czego nie wolno księdzu podczas spowiedzi? Odpowiedź na to pytanie daje dr teologii moralnej Agata Rujner, wykładowczyni Akademii Katolickiej w Warszawie. Zgodnie z prawem kanonicznym, kapłan w konfesjonale występuje jednocześnie w roli sędziego i lekarza, a jego głównym zadaniem jest troska o zbawienie dusz. Jednak zdarza się, że granice te są przekraczane. Według ks. Jacka Prusaka SJ, nadużycia w konfesjonale mogą dotyczyć czterech obszarów:
- nadużycia władzy (np. kontrolowanie sumienia penitenta),
- zmuszania do okazania skruchy,
- niewłaściwej oceny sytuacji osoby spowiadającej się (szczególnie w przypadku uzależnień lub zaburzeń psychicznych),
- zaspokajania własnych potrzeb przez spowiednika pod pozorem pomocy.
Do niewłaściwych zachowań w konfesjonale należą m.in. obrażanie, ośmieszanie, zawstydzanie, kpiny, krzyk, nieadekwatne komentarze czy próby uzależnienia penitenta od siebie. Teolożka podkreśla, że nie da się sporządzić zamkniętej listy zakazanych zachowań – wiele zależy od dojrzałości obu stron.
Czytaj także: Ksiądz mówi jasno: koszenie trawy w niedzielę to grzech!
Czego nie wolno księdzu podczas spowiedzi? Ekspertka wyjaśnia
Szczególną ostrożność należy zachować przy pytaniach dotyczących sfery seksualności. Prawo kanoniczne wyraźnie wskazuje, że kapłan powinien być roztropny i dyskretny, uwzględniać wiek oraz sytuację penitenta. Jeśli jakieś pytanie ze strony spowiednika budzi niepokój lub dyskomfort, osoba spowiadająca się ma prawo zapytać o cel takiego pytania czy wyjaśnienia intencji kapłana.
Dr Rujner zwraca uwagę, że nie zawsze subiektywne odczucie naruszenia granic musi oznaczać obiektywne przekroczenie zasad przez księdza. W przypadku poważnych wątpliwości lub doświadczenia nadużycia, warto skonsultować się z innym duchownym, przełożonym parafii lub osobami odpowiedzialnymi w kurii. Można też skorzystać z telefonów wsparcia dla osób zranionych w Kościele.
Czytaj także: Kiedy ksiądz nie da ci rozgrzeszenia? Oto, co mówi Kościół
Kiedy ksiądz może złamać tajemnicę spowiedzi?
Tajemnica spowiedzi jest nienaruszalna i stanowi jeden z fundamentów sakramentu pokuty. Kapłan nie może ujawniać żadnych informacji uzyskanych podczas spowiedzi. Złamanie tajemnicy spowiedzi jest jednym z najcięższych przestępstw w Kościele katolickim i skutkuje automatyczną ekskomuniką. W wywiadzie opublikowanym na portalu misyjne.pl ks. Jacek Haryś - profesor, wykładowca duchowości na Wydziale Teologicznym UAM, doświadczony spowiednik i kierownik duchowy, na pytanie „Czy w jakimś skrajnym przypadku spowiednik może złamać tajemnicę?” odpowiedział wprost:
Nie, nie i jeszcze raz nie! Tajemnica spowiedzi jest nienaruszalna, nawet sam papież nie może zwolnić księdza z jej zachowania. Spowiednik musi ją donosić… aż do grobowej deski. I to swojej, a nie penitenta.
Źródło: fsj.org.pl, misyjne.pl, J. Prusak, „Dysfunkcjonalny konfesjonał”, w: J. Augustyn, S. Cyran (red.), „Sztuka spowiadania. Poradnik dla księży”, Kraków 2005.)
